Conversations with remarkable people, v.2: Takeshi Kitano

Είδα το Dolls στο Φεστιβάλ Βενετίας το Σεπτέμβριο του 2002, και έκλεισα τη συνέντευξη μέσω της τότε εταιρίας διανομής του, την Προοπτική. Ήμουν λίγο αγχωμένος. Ο Κιτάνο πάλι είναι πολύ αστείος. Κάνει διαρκώς γκριμάτσες, παίζει με τα χέρια του, δίνει σφαλιαρίτσες στον μεταφραστή του, όταν αντιλαμβάνεται ότι κάτι έχει πάει στραβά. Που σημαίνει ότι, κάποια αγγλικά τα κατέχει.

Κάθε 2-3 λεπτά, βάζει κολλύριο στο παραλυμένο αριστερό του μάτι.

Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΣΙΝΕΜΑ.

Δηλώσατε στην press conference ότι το Dolls είναι το πιο βίαιο φιλμ σας μέχρι σήμερα.. 

Ναι, εκείνη η μέρα ήταν διασκεδαστική, όλοι νόμιζαν ότι οι μεταφραστές μου δεν ήξεραν τι έλεγαν! Μπορεί κανείς να μην ξεκοιλιάζεται στο Dolls, η βία όμως που εμπεριέχει σε συναισθηματικό επίπεδο είναι συντριπτική. Εδώ, η μοίρα επιτίθεται βάναυσα στους ήρωες μου που πολλές φορές δεν αξίζουν πραγματικά αυτά που τους συμβαίνουν – η βία εδώ απορρέει από την αίσθηση του τραγικού και είναι, κατά τη γνώμη μου, πολύ πιο έντονη. Ο θάνατος ενός γκάνγκστερ από την άλλη, δεν είναι κάτι τόσο το δραματικό αν το καλοσκεφτείς. Ε, σκότωσαν έναν γκάνγκστερ, δεν έγινε και τίποτα. Και το ξέρουν και οι ίδιοι. Ζουν γνωρίζοντας ότι κάπου υπάρχει μια σφαίρα με το όνομα τους, που τους περιμένει.

Όλα στις ταινίες σας περιστρέφονται γύρω από τον θάνατο. Πόσο σας επηρέασε το πολύ σοβαρό αυτοκινητικό σας ατύχημα; 

Ξέρετε, οι γιατροί δεν πίστευαν ότι θα τα κατάφερνα. Κάποια στιγμή χρειάστηκε να δεχθώ εγκεφαλική μικροχειρουργική – η κατάσταση μου ήταν ιδιαίτερα κρίσιμη. Πέρασα σχεδόν ένα χρόνο στο νοσοκομείο όπου, αφότου συνήλθα, διασκέδαζα πειράζοντας τις νοσοκόμες ή βάζοντας κρυφά πορτοκαλάδα στο δείγμα ούρων μου. Πέρα από την χιουμοριστική πλευρά όμως, πάντοτε πίστευα ότι μια τέτοια εμπειρία σε πλουτίζει εσωτερικά, σε φέρνει σε επαφή με μια «σοφία» που δεν θα πίστευες ότι κατείχες υπό κανονικές συνθήκες. Έτσι, μόλις ανέρρωσα ένοιωσα πραγματικά αναγεννημένος αλλά και πολύ μεγάλος καλλιτέχνης.

Και κάπου εκεί πιάσατε τη ζωγραφική. 

Ναι, μέγα λάθος. Λίγο αργότερα κατάλαβα ότι οι πίνακες μου ήταν για πέταμα (γέλια)! Νομίζω ότι αυτή είναι και η πρώτη φορά που το παραδέχομαι. Έτσι άρχιζα να ψάχνω αλλού τις απαντήσεις. Σίγουρα δεν είμαι πια ο ίδιος άνθρωπος από τότε, αλλά το γιατί το αναζητώ μέσω του κινηματογράφου.

Που όμως εμπεριέχει και τη ζωγραφική. Υπάρχει κάποιος ζωγράφος από τον οποίο δηλώνετε εμπνευσμένος; 

Χμμ... δεν μπορώ να πω ότι με τρελαίνει η αναγεννησιακή περίοδος, αλλά νομίζω ότι τα χρώματα μου στο Dolls έχουν κάτι από Βαν Γκογκ. Το δυστύχημα είναι ότι δεν διαθέτω τους υπέρογκους προϋπολογισμούς που θα κάλυπταν την κατασκευή σκηνικών και στούντιο αλλά, ευτυχώς, στην Ιαπωνία μπορείς να βρεις πανέμορφα τοπία με τα χρώματα των τεσσάρων εποχών για τα οποία δεν χρειάζεται να δώσεις δεκάρα.

Δεδομένου ότι οι ταινίες σας έχουν πολύ σημαντικότερη απήχηση στο Ευρωπαϊκό κοινό απ’ ότι στο Ασιατικό – κάτι που υπογραμμίζει την αδυναμία του κοινού σας, που σας γνωρίζει από την τηλεόραση, να σας δεχτεί ως σκηνοθέτη ταινιών με πολύ πιο, ας πούμε, «σοβαρό» προφίλ – σχεδιάζετε ένα φιλμ σας με την σκέψη ότι τα μάτια που θα το απολαύσουν θα είναι κυρίως δυτικά;

Όχι, καθόλου. Μπορώ να σας πω ότι συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Το ότι οι ταινίες μου έχουν επιτυχία στο ευρωπαϊκό κύκλωμα διανομής είναι που μου δίνει την ικανότητα να έχω τον απόλυτο έλεγχο στην δουλειά μου. Ο τρόπος που οραματίζομαι μια ταινία μπορεί να είναι μονάχα ένας – δεν μπορώ να σκεφτώ διαφορετικά. Δεν μπορώ να συλλάβω πως θα μπορούσα να κάνω μια ταινία πιο «εύπεπτη» για εσένα για παράδειγμα. Μόνο για τον Κιτάνο μπορώ να είμαι σίγουρος. Η αλήθεια είναι ότι όλες σχεδόν οι ταινίες μου έχουν αποτύχει στο Ιαπωνικό box-office αν και το Χρυσό Λιοντάρι που κέρδισα εδώ για τα Πυροτεχνήματα άλλαξε κάπως τον τρόπο με τον οποίο με αντιμετωπίζουν οι κριτικοί της χώρας μου. Aνακαλύπτω σιγά-σιγά το σινεμά. Όταν έκανα την πρώτη μου ταινία, δεν είχα καμία "βιβλιοθήκη" στο κεφάλι μου, δεν είχα αναφορές, ήμουν εντελώς ανίδεος!

Ο Τζον Γου όμως σε μια πρόσφατη συνέντευξη του είχε δηλώσει σας θεωρεί τον επόμενο ασιάτη σκηνοθέτη που θα μπορούσε να τα καταφέρει στο Hollywood... 

Ναι, αλλά μάλλον δεν είχε δει το Dolls, χαχαχα!

Τι είναι το Hollywood για εσάς; 

Το Hollywood για μένα είναι σαν τα McDonald’s. Προσφέρει ένα ελκυστικό προϊόν για μαζική κατανάλωση με όλα εκείνα τα συστατικά που προτιμά το κοινό. Φυσικά υπάρχουν και οι εξαιρέσεις, υπάρχουν μεγάλα ταλέντα που κάπως καταφέρνουν να κάνουν το δικό τους. Αλλά είναι αυτό: εξαιρέσεις. Και ούτως η άλλως, τα παραδοσιακά εστιατόρια είναι περισσότερο του γούστου μου. Και αυτό επεκτείνεται και στην σχέση που έχω με τον παραγωγό μου. Του παρουσιάζω τις ιδέες μου, το μενού, και αναλαμβάνω να του παρασκευάσω αυτό που επιλέγει. Ειλικρινά, δεν θα μπορούσα να κάνω αυτό που κατόρθωσε ο Γου. Εάν άλλαζα κάτι στο προσωπικό μου στυλ, η καριέρα μου ως σκηνοθέτης θα είχε λήξει. Δείτε το Dolls, είναι μια ταινία αρκετά δύσκολη.

Το αναγνωρίζετε και ο ίδιος; 

Βεβαίως. Είναι άλλωστε μια κατεύθυνση που επέλεξα συνειδητά. Η ακριβής εικόνα που είχα ήταν αυτή ενός θεατή που βρίσκεται μπροστά από μια κινηματογραφική οθόνη, οι τίτλοι του τέλους πέφτουν και αυτός, αντί να σηκωθεί από το κάθισμα του και να εγκαταλείψει την αίθουσα, προσπαθεί να δώσει απαντήσεις στα ερωτήματα που του έθεσε το φιλμ που μόλις είδε. Μετά ήρθε η ιδέα του bunkaru (σ.σ.: είδος παραδοσιακού Ιαπωνικού θεάτρου με μαριονέτες που δραματουργικά παραπέμπει στο kabuki με την φωτεινή εξαίρεση των γυναικείων ρόλων όπου συνήθως κρύβεται ο δραματουργικός πυρήνας κάθε ιστορίας) που έφερε όλα αυτά τα έντονα χρώματα...

Έχουμε ακούσει πολλά εδώ για τα τηλεοπτικά σας σόου, αλλά δεν είχαμε την ευκαιρία να δούμε κάτι από αυτά. 

Η αλήθεια είναι ότι δεν μου αρέσει να μιλάω και πολύ για την Γιαπωνέζικη τηλεόραση – δεν θα έλεγα ότι με εκφράζει η δουλειά μου εκεί. Διατηρώ πάντως μια κωμική εκπομπή που λέγεται Το Κάστρο Του Κιτάνο και είναι πολύ γνωστή στη χώρα μου, κάνω μικρές εμφανίσεις σε άλλες ενώ έχω και ένα talk show σε εβδομαδιαία βάση.

Πως τα προλαβαίνετε; 

Συνήθως όταν προετοιμάζω μια ταινία και βρίσκομαι στο στάδιο των γυρισμάτων αφιερώνω δέκα μέρες στην τηλεόραση και δέκα μέρες στο γύρισμα. Ένας συνάδελφος σας μου είχε πει ότι πρέπει να είμαι ο πιο σκληρά εργαζόμενος showman που έχει υπάρξει ποτέ αλλά το ότι κατορθώνω να τα βγάζω πέρα υποδεικνύει πόσο πραγματικά περιφρονώ την τηλεόραση…