“Whatever happened to Baby Jane?” (1962) ( * * * * * )

Πριν δυο εβδομάδες, με αφορμή τον Μακόλεϊ Κάλκιν, έγραφα κάπου σ’ αυτές τις σελίδες: «Λίγα πράγματα σ’ αυτή τη ζωή δείχνουν πιο επώδυνα από τη διαρκή υπενθύμιση των περασμένων σου επιτευγμάτων και της τωρινής ανικανότητας σου να τα επαναλάβεις». Μόνο οι πιο επιφανειακοί των θεατών βλέπουν σήμερα, στο γυρισμένο το 1962 φιλμ του Ρόμπερτ Άλντριτς, ένα… “camp classic” και όχι το θαρραλέο ξεγύμνωμα δυο θρύλων του Χόλιγουντ στην υπηρεσία αυτής της τραγωδίας όπου η επιδεξιότητα της σκηνοθεσίας συναγωνίζεται στα ίσα την σπαρακτική της ευαισθησία.

Η Μπέιμπι Τζέιν του τίτλου, γνώρισε τη δόξα από παιδί, εις βάρος της αδελφής της, Μπλανς, την οποία και ταπείνωνε με τη πρώτη ευκαιρία - δεν κατάφερε όμως να έχει την ίδια επιτυχία μετά την ενηλικίωσή ενώ, την ίδια στιγμή, η Μπλανς εκτοξεύτηκε στις κορυφές του Χόλιγουντ. Μοιάζει με φάρσα θεϊκή και εξελίσσεται ως τέτοια: η Μπλανς θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει τη show-biz μετά από ένα τραγικό ατύχημα που θα την αφήσει ανάπηρη - υπεύθυνη η Μπέιμπι Τζέιν. Χρόνια αργότερα, μεταφερόμαστε στην έπαυλη όπου οι δυο γυναίκες ζουν μόνες, απομονωμένες και γερασμένες. Η Μπέμπι Τζέιν έχει καταντήσει αλκοολική, στις υπηρεσίες της καθηλωμένης Μπλανς (μια παθητική, και σε σχέση με το χαρακτήρα που ενσαρκώνει αλλά και στο πως τον ενσαρκώνει, Τζόαν Κρόφορντ). Υπηρεσίες που δεν επιτελεί ακριβώς: όταν τη συναντάμε στο φιλμ μοιάζει να κρατά ήδη μια μικρή απόσταση από τη τρέλα. Και η τρέλα οδηγεί στον τρόμο: Το “Whatever happened to Baby Jane?” είναι ένα ανατριχιαστικό ψυχολογικό θρίλερ, που πατάει γερά πάνω στη λατρεμένη υπερβολή της Μπέτι Ντέιβις (σοβαρά, προσέξτε τη γουλιά ουίσκι που κατεβάζει στην πρώτη της σκηνή, ένα πραγματικό σεμινάριο υποκριτικής!), αλλά συνάμα είναι δουλεμένο με Χιτσκοκική ακρίβεια και ανάλογο βάθος σκέψης.

Γιατί πίσω από το μακάβριο σασπένς, ο Άλντριτς (που ιδιοφυώς έβαλε μαζί, στο ίδιο φιλμ, δυο πρώην σταρ που στη κυριολεξία μισούσαν η μία την άλλη) κοιτάζει βαθιά στο Χολιγουντιανό σκοτάδι, εκεί όπου, τη λεγόμενη «Χρυσή Εποχή» του, οι σταρ ήταν εκείνοι που είχαν τον τελικό λόγο - όχι τα στούντιο. Τότε που η δόξα έδειχνε να μην έχει τέλος και, ξαφνικά, μέσα σε λίγες δεκαετίες, οι αστέρες του τότε έγιναν οι ξεχασμένοι του σήμερα, αυτοί που ο Μπίλι Γουάιλντερ έβαλε να χαρτοπαίζουν στη «Λεωφόρο της Δύσης», ταινία συγγενική της «Μπέιμπι Τζέιν» και εξίσου θλιμμένη. Πολλές φορές πίσω από τις λεπτομέρειες: μετά από την άνοδο και τη πτώση τους, η Τζέιν και η Μπλανς είναι μόνες και ως θεατές του εαυτού τους, την δεύτερη μάλιστα την θυμούνται μονάχα όταν το παιδικό της είδωλο, οι παλιές της ταινίες δηλαδή, προβάλλονται στη τηλεόραση. Γι αυτό και το στοιχείο του φινάλε – έκπληξη (ένα από τα πιο πολυσυζητημένα στην ιστορία του σινεμά) δε χρησιμοποιείται ως «εφέ» αλλά έχει καίριο δραματουργικό χαρακτήρα: αφήνει να «γράψει» μέσα μας η αρρώστια που τυραννά και τις δυο, έτσι γρήγορα όπως έφυγε η λατρεία των πολλών.

Bλέπετε, κανείς δε νοιάστηκε ποτέ για το τι απέγινε η όποια Μπέιμπι Τζέιν. Μέχρι που ήρθε ο Ρόμπερτ Άλντριτς να τους το θυμίζει: Την είδατε να μεγαλώνει, κι όταν διασκεδάσατε και με τις ρυτίδες της, την ξεχάσατε. Η Τζέιν και η Μπλανς πλήρωσαν για τις αμαρτίες σας. Να τις θυμάστε που και που.

(To πόσο σπουδαίος μάστορας ήταν ο Άλντριτς γενικώς, δε χωράει σ' ένα απλό κείμενο. Χωράει όμως σίγουρα σ' ενα κείμενο που του χρωστάω. Θα γραφτεί, εν καιρώ.)