Πέμπτη 21 Οκτωβρίου 2010

The Social Network (2010) ( * * )

Τι είναι το Facebook; Κατ’αρχας είναι ένα δίκτυο που «ενώνει» μισό δισεκατομμύριο χρήστες. Ενας τρόπος να βρεις παλιούς χαμένους φίλους απο καιρό. Αλλά και ένα αξεσουάρ ματαιοδοξίας. Πόσοι είναι οι φίλοι μου; Πόσοι είναι ακόμα φίλοι μου; Αλλά και πόσοι νέοι φίλοι θα βρεθούν; Και, για να βρεθούν, πόσο πρέπει να «φτιάξω» το προφίλ μου; Ποιόν εαυτό μου να παρουσιάσω; Αυτov που ντρέπομαι να παρουσιάσω στον έξω κόσμο; Ή αυτόν που μπορώ να κατασκευάσω; Να πλάσω σύμφωνα με τα καλούπια των άλλων, που και αυτοί οι δυστυχείς, δανεικά τα πήραν, εξαργυρώνοντάς αυθαίρετα τις επιταγές του lifestyle. Προσέξτε, του οποιουδήποτε lifestyle. Το lifestyle του μερακλή σκυλά, του βασανισμένου γκοθά, του μισάνθρωπου μαυρομεταλλά (ανέκδοτο κι αυτό, να διακηρύττειs τη μισανθρωπία σου στο Facebook!), του χαζοχαρούμενου hipster – δεν έχει την παραμικρή σημασία ποιο θα διαλέξεις, από τη στιγμή που τον εαυτό σου τον έχεις καταργήσει για να μονιάσεις με τις ζωές των άλλων. Ένας ωκεανός θλίψης και μοναξιάς, αφόρητα γνώριμος και εξίσου απωθητικός. Με χίλιους δυο τρόπους.

Ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ είναι ο δημιουργός του Facebook. Και ο νεώτερος δισεκατομμυριούχος στον κόσμο. Που υπέφερε από αυτή την επιτυχία, γιατί κι αυτός, είχε λερωμένη τη φωλιά του: αυτοί που τον μήνυσαν και τον έσυραν στα δικαστήρια, δεν το έκαναν επειδή απλά μυρίστηκαν φράγκα. Είχαν και το δίκιο τους. Και ο Ντέιβιντ Φίντσερ ασχολείται με την νομική αυτή μάχη, αλλά και, υποτίθεται, με το ποιος είναι αυτός ο πάμπλουτος πιτσιρικάς. Μόνο που ενώ τα γεγονότα είναι αληθή, το δράμα που τα τυλίγει, αποτελεί προϊόν μυθοπλασίας. Μυθοπλασίας στημένης με τα πιο πολυφορεμένα υλικά: ο nerd (το σπασικλάκι δηλαδή) που ενσαρκώνει ο Jesse Eisenberg είναι το πιο τυπικό δείγμα του είδους, ο τύπος που βλέπουμε στο σινεμά από την εποχή του War Games και του... Revenge of the Nerds. Ένα αντικοινωνικό σκατό δηλαδή, που δε γαμάει και δεν επικοινωνεί, παρά μόνο μέσα από το πλαστικό κουτί.

Ο Fincher βέβαια είναι σκηνοθετάρα και στην αφήγηση λίγοι τον πιάνουν. Η ταινία είναι αξιοθαύμαστα στημένη. Τα cuts του, προερχόμενα κατευθείαν από τη σχολή του free cinema (θυμίζουν ιδιαίτερα αυτά του Λίντσεϊ Άντερσον), αρχιδάτα. Μόνο που για το ζουμί της υπόθεσης, για την ταμπακιέρα που έλεγαν και οι παλιοί, δεν έχει απολύτως τίποτα να πει. Και τη περιτομή να είχε ανακαλύψει ο Ζάκερμπεργκ αντί τοu Facebook, ίδια θα ήταν η ταινία.

Το γιγαντιαίο και άκρως σημαίνων κοινωνικό φαινόμενο της διαδυκτιακώς μασκαρεμένης μοναξιάς μας πάει περίπατο, ίσως με την εξαίρεση μιας-δυο σεκανς που είναι απελπιστικά επιφανειακές. Και έτσι, το The Social Network στέκει ως μια ταινία εξόχως... ακίνδυνη. Ο ορισμός της χαμένης ευκαιρίας δηλαδή. Φτου σου ρε Φίντσερ, και περιμέναμε πως και πως τη νέα σου δουλειά. Όπως θα περιμένουμε και την επόμενη...

15 σχόλια:

  1. Well, μάλλον διαφωνώ. Η θλίψη του communication gap (ακόμα και μεταξύ κολλητών φίλων, εννοείται αυτό) είναι διάχυτη στην ταινία. Αλλά και να ήθελες να μη φύγεις στενοχωρημένος από την προβολή, αυτή η τελευταία σκηνή απλά σε γαμάει. Το απαθές, αποστασιοποιημένο και πάμπλουτο πλέον σπασικλάκι αναζητά την ανακούφιση που (μπορεί να) φέρει το επόμενο refresh της οθόνης...

    Υ.Γ. Καλοτάξιδο το νέο blog, φίλε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Σορι μαν, αλλά αυτή η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ τους θα μπορούσε να συμβαίνει σε οποιοδήποτε πλαίσιο. Και πάλι η ταινία δε λέει τίποτα για το όλο ζήτημα του FB. Αυτό που περιγραφεις ειναι μια πτυχή του θέματος, αλλά όταν καταπιάνεσαι μόνο με αυτό απλά κάνεις τη πάπια απέναντι στην κοινωνική και, ακόμη περισσότερο, στη πολιτική διάσταση του όλου θέματος. Όταν έχεις κάνει κάτι ΤΟΣΟ πολυεπίπεδο όσο το Ζοdiac, όταν ΞΕΡΩ οτι μπορείς να το κάνεις, ε τότε ξέρω και πως εδω you just play it safe.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Για να γινω πιο σαφης.
    Υπάρχει μια ολόκληρη βιομηχανια που ζει από τη μοναξιά μας. Την οποία μοναξια μας εκμεταλεύεται πλήρως το Σύστημα για να προστατέψει τη συνοχή του.

    Ότι δηλαδή κάνει το Συστημα με τη βία. Σκέψου πόσο φλατ θα ήταν το Κουρδιστό Πορτοκάλι αν ο Κιούμπρικ ενδιαφερόταν μόνο με το πόσο η βια εγγράφεται στις φυσικές τάσεις του ανθρώπου...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Όλη αυτή η συζήτηση για τα κέρδη, όλος ο χαρακτήρας του Timberlake, οι συνεχείς διαπραγματεύσεις για το πως θα μοιραστεί το χρήμα, όλο αυτό δεν καταδεικνύει τη βιομηχανία που ζει από τη μοναξιά μας (όπως πάρα πολύ όμορφα το έθεσες); Ξέρουμε ότι η ταινία μιλάει για το facebook, για κάτι δηλαδή που το ενενήντα φεύγα τοις εκατό του κοινού το χρησιμοποεί πλέον σε καθημερινή βάση, υποτίθεται ως δίαυλο επικοινωνίας. Δε θα ήταν λίγο "εύκολο" και ίσως κομματάκι διδακτικό να στεκόταν στο ρόλο του fb στην εποχή μας; Προσωπικά αντιλήφθηκα ότι παίρνει ως δεδομένο ότι αυτό θα βρίσκεται στη σκέψη μας και στέκεται στην πλευρά του κέρδους, για να συνυπάρξουν αυτά παράλληλα στο μυαλό μας. Και όσο για τη μοναξιά αυτή καθεαυτή, η τελευταία σκηνή με κάλυψε ή μάλλον με γάμησε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Και δεν βλέπω πουθενα τους μηχανισμούς που θέλουν να μας κρατήσουν "μόνους" στο φιλμ. Που αυτή είναι και η ουσία του όλου στόρι. Αυτό που λες εσυ μιλα αππλως για την απληστία. Άλλη μια "φυσικη ταση",άλλη μια δραματουργικη ευκολία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Είδες; Σε πήρα τελικά...

    Καταλαβαίνω τι λες. Ήθελες κάτι βαθύτερο, κάτι που να πηγαίνει στη "ρίζα του κακού". Όχι, το Social Network δεν έφτανε εκεί. Η πρόθεση του Fincher ήταν απλά να καταγράψει τους μηχανισμούς του χρήματος που ρέει πίσω από την αυταπόδεικτη μοναξιά των εκατομμυρίων χρηστών του fb. Και το κάνει, υπό αυτό το πρίσμα, αρκετά αφαιρετικά, αλλά όσο πρέπει για να σε θλίψει. Για μένα ήταν επαρκές αυτό. Αν έφτανε μέχρι και την κατάδειξη των μηχανισμών που εσκεμμένα μας κρατάνε μόνους και αποκομμένους, τότε θα είχαμε να κάνουμε με αριστούργημα από τα λίγα. Γιατί όχι, θα μου πεις... Μάλλον οι προσδοκίες/απαιτήσεις μου για τους Άλλους έπεσεαν δραματικά και γενικώς...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Εμένα πάλι όχι ακομα φίλε... Και γι αυτο μου τη δινει που η ταινια είναι "καλούλα", αλλά επισης ειναι και γαμω τις χαμενες ευκαιριες...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Καταρχήν δηλώνω Fincher γκρούπι!
    λοιπόν, μου θύμισες έναν κριτικό στη συνέντευξη τύπου του There Will Be Blood, που επέμενε να ρωτάει γιατί δεν υπήρχε ξεκάθαρη καταγγελία στην ταινία για τις πετρελαϊκές εταιρίες και την κρίση στην οποία έχουν οδηγήσει την ανθρωπότητα για τα κέρδη τους. Ο Άντερσον του απάντησε απλά (όλες τις φορές που ρώτησε) ότι δεν ήθελε να κάνει μια τέτοια ταινία.

    Λίγο άδικο να τον ψέγουμε για μια ταινία που ίσως δεν είχε καν πρόθεση να κάνει λοιπόν.

    Αναφέρθηκε και στην άλλη συζήτηση: χαοτικοί διάλογοι, τεράστιος όγκος πληροφοριών που πρέπει να αφομοιώσεις σε ελάχιστον χρόνο. Σας θυμίζει κάτι; Μήπως το wall σας;

    Ανήκω στην κατηγορία του κοινού που δεν θέλει έτοιμη μασημένη τροφή και μου αρκεί μια σπίθα για να κάνει τσαφ και να πάρουν φωτιά όλα μέσα μου. Μια εικόνα, ένα βλέμμα, μια λέξη. Κατά τη γνώμη μου έχει δίκιο ο Achilles πιο πάνω. Είναι πιο εύκολο να πάρεις το δρόμο του κυρήγματος και της διδαχής. Δύσκολο είναι να αφήσεις να κάνει τη δουλειά το κοινό σου, έξω από την αίθουσα. Γι'αυτό και μίλησα για συσχετισμούς. Εξάλλου στο σινεμά -πιστεύω πια- μεγαλύτερη σημασία έχει ο δέκτης παρά ο πομπός. Στην εποχή που τα πάντα -ΤΑ ΠΑΝΤΑ, τρελλένομαι- καταναλώνονται με ποπ κορν, το 90% του κοινού που θα πάει να δει την ταινία, θα πάει χωρίς να έχει ιδέα περί τίνος πρόκειται γιατί χρησιμοποιεί το facebook και νομίζει πως το ενδιαφέρει μια ταινία γι'αυτό. Χα! Την πατήσατε. Δεν ήσασταν έτοιμοι γι'αυτό που είδατε. Ε, όχι, δεν φταίει ο κάθε Fincher γι'αυτό, έναν από τους 100 να αρπάξει με τη σπίθα του, κι αυτό κέρδος είναι.
    (μήπως είμαι εκτός θέματος και θα μηδενιστεί το γραπτό μου;)

    Εξάλλου η "ρίζα του κακού" δεν είναι το facebook. Το facebook είναι ένας χρήσιμος καρπός του δέντρου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Ευα άλλα λόγια να αγαπιόμαστε.

    Είναι διδακτικός ο Κιούμπρικ στο Κουρδιστό Πορτοκάλι; Είναι διδακτικός ο Φίντσερ στο Ζόντιακ; Επίσης ο κριτικός που αναφέρεις πρέπει να ήταν καραμαλάκας, η ταινία καταγγέλει εξόχως την σαρωτική δύναμη του καπιταλισμού δίχως να αγνοεί το δράμα. Όλα αυτά περι μασημένης τροφής δεν κολλάνε καθόλου σε ότι έγραψα (και χωρίς "χα"). Η ταινία μας (γιατί καλό είναι να μιλάμε και γι αυτήν που και που) λέει πως το fb υπάρχει επειδή τα nerds δε γαμάνε αρκετά και επειδή είμαστε κλεισμένοι στο καβούκι μας. Απο κει ξεπηδά το σημαντικότερο ερώτημα. Γιατί είμαστε κλεισμένοι; Και ποιοι μηχανισμοί θέλουν να μας κρατήσουν εκεί; Το σημαντικό ερώτημα είναι αυτό. Αλλιώς γιατί να στήσεις μια ταινία μυθοπλασίας (εντελώς) ονόματι the social network αν δεν αναφερθείς στο... social network; Και πόσο συνετό είναι να καταπιάνεσαι με τον καρπό και όχι με το δεντρο όταν αγγιζεις ενα... social issue?

    Η απάντηση στο box office.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Α, και με τον Αχιλλέα συμφωνήσαμε εντέλει, αν το πρόσεξες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Καραμαλάκας ήταν, θες να σου πω και τι άλλο ήταν;

    Την άποψή μου είπα, Άκη μου, δεν απάντησα ακριβώς σε κάτι που γράφεις εσύ. Μια καλή ταινία μου δίνει το έναυσμα να σκεφτώ πράγματα, δεν χρειάζεται να τα φυτέψει στο μυαλό μου. Αυτό είναι όλο.

    Στο τέλος μπορεί να συμφωνήσεις και μαζί μου ;)

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Αυτά, λέει, σας άρεσαν:

Ετικέτες