The Happy New Year of Living Dangerously

Κι αν δεν μας κάτσει περισσότερο φως,

ας μαθουμε φέτος, τουλάχιστον να αναγνωρίζουμε το κάλπικο σκοτάδι.

Wuthering Heights (2011) ( * * ½ )

Τα "Ανεμοδαρμένα ύψη" της Έμιλι Μπροντέ (μοναδικό της βιβλίο) είναι η σκληρή ιστορία του δαιμονικού έρωτα ανάμεσα στην Κάθριν Έρνσο και το αδέσποτο παιδί που υιοθέτησε ο πατέρας της, τον Χίθκλιφ. Όπου, πιστεύοντας από μια παρεξηγημένη φράση της ότι η αγάπη του για αυτήν δεν βρίσκει ανταπόκριση, και εξευτελισμένος από τον βάρβαρο αδελφό της, εγκαταλείπει τα Ανεμοδαρμένα Ύψη και επιστρέφει μετά από χρόνια ως πλούσιος και εκλεπτυσμένος κύριος, βάζοντας αμέσως σε εφαρμογή ένα σχέδιο αβυσσαλέου μίσους με σκοπό να εκδικηθεί για τα δεινά που είχε υποστεί στο παρελθόν. Τονίζω ότι μιλάμε ακόμα για το βιβλίο και όχι για την ταινία. Η πλοκή του βιβλίου, βλέπετε, είναι πολυεπίπεδη και χαρακτηρίζεται από αμείλικτη βιαιότητα, όμως το ποιητικό μεγαλείο της Μπροντέ και η σκληράδα του κεντρικού ήρωα (τα πρώτα τριαντατρία κεφάλαια "χτίζουν" το προφίλ μιας πραγματικά επικίνδυνης φιγούρας) το εκτινάζουν στη σφαίρα των κορυφαίων της αγγλικής λογοτεχνίας.

Η Αντρέα Άρνολντ, τώρα, έχω την αίσθηση "απηυδισμένη" από τις "ακαδημαϊκές" μεταφορές του βιβλίου, είπε να το πιάσει από την καλή, και να το μεταφερει με τον τρόπο της στην οθόνη. Αναρωτιέμαι γιατί. Αναρωτιέμαι γιατί έπρεπε να το κάνει με τα Ανεμοδαρμένα Ύψη όταν η ουσία του βιβλίου την ενδιαφέρει τόσο λίγο, όταν ουσιαστικα το επανοηματοδοτεί, αλλάζοντας τόσο καίρια σημεία της πλοκής, όσο και τον κεντρικό της χαρακτήρα: Ο Χιθκλιφ της Άρνολντ (αφροαμερικάνος εδώ - στο βιβλίο αναφέρεται απλά ως "μελαμψός") είναι ένας αξιολύπητος κλαψιάρης με αστεία βίαια ξεσπάσματα που ποτέ, μα ποτέ δεν ανταποκρίνεται στο ύψος των περιστάσεων. Το ανθρωπάκι του φιλμ απέχει δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από το διψασμένο για εκδίκηση κτήνος του πρωτότυπου - όσο για την εξέλιξη της πλοκής και το φινάλε το ίδιο, αυτό κι αν απομακρύνεται, όχι από το γράμμα (που δεν μας πολυενδιαφέρει) αλλά από τη βαθύτερη ουσία του μυθιστορήματος της Μπροντέ. Εκτός κι αν η Άρνολντ ήθελε να μας πει πως το αυθεντικο ουσιαστικά δεν ήταν παρά μια υπαρξιακή σαπουνόπερα με θλιβερό τέλος.

Πριν το τέλος όμως, έχουμε ένα πρώτο μέρος που ξεκινά με τις καλύτερες προοπτικές: η φωτογραφία που εστιάζει κυρίως στα ανολοκλήρωτα στοιχεία της φύσης (σαν τον έρωτα των ηρώων) αποτυπώνει στο φιλμ εικόνες που κουβαλούν παγανιστικές σχεδόν αποχρώσεις, με τον άνεμο πανταχού παρόντα (ο αληθινός - αν και... αφανής - πρωταγωνιστής της ταινίας), και την κάμερα εστιασμένη στα πρόσωπα του Χίθκλιφ και της Κάθριν. Ο κοινωνικός ρεαλισμός του πρωτότυπου απουσιάζει πλήρως, τον αντικαθιστά όμως ένα ντεκουπάρισμα που σε τοποθετεί στο επίκεντρο των καταστάσεων: μυρίζει χώμα και νερό αυτό το φιλμ.

Στη μέση όμως, όταν δηλαδή η Άρνολντ πρέπει επιτέλους να ασχοληθεί και με το βιβλίο, τα κάνει μαντάρα: οι ηθοποιοί που έχουν αναλάβει να ενσαρκώσουν τις ελαχίστως μεγαλύτερες "εκδοχές" των ηρώων δεν πείθούν ούτε στιγμή (χειρότερη επιλογή casting δεν πρέπει να έχει σημειωθεί φέτος), ούτε μορφικά, αλλά ούτε και ερμηνευτικά, ο συσσωρευμένος θυμός πάνω στον οποίο στηρίζεται ολόκληρο το δράμα, προκύπτει... άσφαιρός, ενώ οι δήθεν "μοντέρνες" πινελιές (ο νεαρός Χιθκλιφ αποκαλεί "μουνιά" τους ευγενείς που τον χλευάζουν - πωπωπω, θα τρομάξουν οι καημένοι οι μικροαστοί...) απλώς πιστοποιούν το προφανές: τα Ανεμοδαρμένα Ύψη της Μπροντέ ήταν απλώς μια πρόφαση για την Άρνολντ. Πρόφαση για το στήσιμο ενός μελοδράματος εποχής πάνω στα καταπιεσμένα πάθη. Ως τέτοιο, πιθανότατα να έπαιρνε μια μεγαλύτερη βαθμολογία (μη φανταστείτε τίποτα το τρομερό, ένα βαθμό πάνω, ας πούμε). Η επί τούτου αβανταδόρικη και, στο φινάλε "δήθεν" επιλογή της Άρνολντ όμως δεν γίνεται να περάσει απαρατήρητη. Τουλάχιστον όχι απο εμάς.

Για τη Λουκία.

Μέσα στη μικρή ζωή που της έλαχε, η Λουκία έστησε δυο κινηματογραφικά Φεστιβάλ, γύρισε πάμπολλα ντοκιμαντέρ και ταινίες μυθοπλασίας (ενίοτε φέρνοντας και τον κόσμο στις αίθουσες για να δει μια "ελληνική, καλλιτεχνική ταινία", άθλος που δεν έχει επαναλάβει έκτοτε έλληνας σκηνοθέτης) και έστησε μέχρι και χώρο για stand up comedy στα Εξάρχεια...

Με τους αποχαιρετισμούς, κι ας λέει το αντίθετο ο Ηλίας, δεν τα πάω καλά. Βγαίνουν πάντα με κόπο, γιατί νιώθω την ανάγκη να τους γράψω μόνο όταν η απώλεια με αγγίζει. Με πήραν τηλέφωνο από την εφημερίδα να με ενημερώσουν μόλις λίγα λεπτά μετά το θάνατο της Λουκίας και σχεδόν αμέσως το έγραψα στο status μου, για να ενημερώσω τους κοινούς μας φίλους. Και μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, γέμισε ο διαδικτυακός τόπος με έτοιμες νεκρολογίες.

Σκληρός κόσμος, πολύ σκληρός για τη Λουκία που τελικά τον άφησε σε ηλικία μόλις 50 ετών. Πριν από ενάμιση χρόνο είχε μάθει για τον όγκο στο κεφάλι που την τυραννούσε, και τον είχε παρομοιάσει με ροζ συννεφάκι. Και όλοι ελπίζαμε σε ένα θαύμα. Τελευταία φορά μιλήσαμε στο τηλέφωνο πριν κάποιο καιρό. Και αντί να μιλήσουμε για την υγεία της… μιλήσαμε για σινεμά. Για το φεστιβάλ της Ταορμίνα, για τα δικά της, για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει με τη… χρηματοδότηση, για τις ταινίες που ήθελε να φέρει, για τα προβλήματα στη δουλειά μου… Κουβέντα για την υγεία της. «Όλα καλά Άκη μου, υπάρχει φως».

«Φως» μέσα στην Λουκία υπήρχε μέχρι το τέλος. Αυτό ήταν το μόνο θαύμα.

Ειλικρινά, η δράση αυτής της γυναίκας δεν χωράει ούτε σε ένα ολόκληρο site: αφού σπούδασε Ιστορία της Τέχνης, Κινηματογράφο, Γραφικές Τέχνες και Φωτογραφία στο Κολλέγιο Τεχνών Ντάρντινγκτον, στην Αγγλία, η Λουκία εργάστηκε στο Συμβούλιο της Ευρώπης στο Στρασβούργο και στο υπουργείο Περιβάλλοντος της Δανίας ως υπεύθυνη εκπαιδευτικών προγραμμάτων για να επιστρέψει στην Ελλάδα το 1982 όπου και ίδρυσε την Orama. Εκεί θα σκαρώσει θεατρικές και κινηματογραφικές παραγωγές, και θα ολοκληρώσει τέσσερις ταινίες μυθοπλασίας, δέκα ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους και 21 φιλμ μικρού μήκους. Άπειρα και τα ντοκιμαντέρ που γύρισε για την Ελληνική, την Βρετανική, την Ιταλική, τη Γαλλική και τη Γερμανική τηλεόραση, είτε ως σκηνοθέτης είτε ως παραγωγός.

Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, εξέδωσε την εξής ανακοίνωση: «ήταν ένας άνθρωπος που δεν εφησύχαζε ποτέ. Πολυπράγμων, αεικίνητη, ήταν απ’ τις πλέον ανήσυχες και δημιουργικές φωνές του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου. Υπηρέτησε το σινεμά, με αγάπη, τόσο ως σκηνοθέτις, όσο και ως δημιουργός φεστιβάλ, χαράζοντας μια πορεία δραστήρια που διακόπηκε βίαια. Θα τη θυμόμαστε πάντα με την ενέργεια και το χαμόγελο που την έκαναν ξεχωριστή». Η κηδεία της θα γίνει τη Παρασκευή στις 12.00 στον Ιερό Ναό Αγίου Χαραλάμπους, στα Ιλίσια. Πριν «φύγει» ζήτησε να μη σταλούν λουλούδια αλλά να γίνουν δωρεές στο "Σύλλογο Φίλων Περιθαλπομένων Νοσοκομείου Η ΣΩΤΗΡΙΑ".

Black & White Christmas

Δεν τα πήγαινα ποτέ καλά με τα Χριστούγεννα. Στα μάτια μου, τα Χριστούγεννα ήταν η γιορτή της οικογένειας, και το Πάσχα, η γιορτή της παρέας. Το δεύτερο, προφανώς, φαντάζει πιο ελκυστικό, και φυσικά, τρως και καλύτερα. Φυσικά και έχω Χριστούγεννα που θυμάμαι. Ευχάριστα και δυσάρεστα. Φέτος, και οι γιορτές, έστησαν μια μονότονη ευθεία γραμμή στο ημερολογιακό μου ψυχογράφημα. Ακούω και εκείνο το κομμάτι των Dinosaur Jr... Ξέρεις ποιο. Ε, δε με βοηθάω κιόλας.

Είπα ψυχογράφημα, και μου έσκασε το Psycho. Το είδα άλλωστε και πριν κανα δυό ώρες, παρέα με φίλους εκλεκτούς και αγαπημένους, εδώ στο σπίτι. Για άλλη μια φορά ανακάλυψα 39028143017 λεπτομέρειες που δεν είχα προσέξει την προηγούμενη φορά, για άλλη μια φορά χάζεψα με το πόσο μοντέρνα ταινία είναι. "Οι περισσότεροι λατρεύουν το Vertigo, αλλά εγώ θεωρώ ότι με αυτό εδώ ο Χίτσκοκ πέρασε σε άλλο επίπεδο" έλεγε ο Αχιλλέας (ένας είναι ο Αχιλλέας).

Τώρα, θα στρίψω ένα, και μετά θα την πέσω για ύπνο. Οι γιορτές πια δεν είναι παρά η αφορμή να υπενθυμίσω στον εαυτό μου ότι, που και που, έχω το δικαίωμα να μη νιώθω τίποτα.

Σήμερα το βράδυ, έκανα μια εξαίρεση.

Γράμμα στον Σάσα Μπαρόν Κοέν.

Αγαπητέ Σάσα Μπαρόν Κοέν.

Είδα το τρέιλερ της νέας σου ταινίας και πέθανα στο γέλιο.

Μετά τον αντισημίτη Borat (που "όντας αντισημίτης, αποκαλύπτει τον
ρατσισμό των άλλων" όπως σωστά είπες) και τον gay αυστριακό Bruno
(όπου αποκαλείς "Φύρερ" τον Μελ Γκίμπσον), κάνεις τώρα σάτιρα για έναν
σατανικό δικτάτορα της Μέσης Ανατολής. Είσαι πολύ αστείος και από
ταλέντο σκίζεις, άτιμε.

Σκεφτόμουν βέβαια πόσο αστεία και ριζοσπαστική θα ήταν μια ανάλογη
σάτιρα της εξωτερικής πολιτικής του Ισραήλ. Εσύ ειδικά θα πρέπει να έχεις,
για πλάκα, έτοιμη μία μέσα στο κεφάλι σου. Ούτως η άλλως, εσύ σατιρίζεις
μονάχα σοβαρά, πολύ σοβαρά θέματα. Οι σφαγές αμάχων που στήνει το

βάρβαρο αυτό καθεστώς, είναι ένα τέτοιο, σοβαρό θέμα.

Όχι, ε;

Α.

Michael (2011) ( 0 )

Ο σκηνοθέτης Μάρκους Σλάιζνερ είναι, λέει, βοηθός του Χάνεκε. Και το Michael, η πρώτη του ταινία που βρέθηκε κατευθείαν στο Διαγωνιστικό του Φεστιβάλ των Καννών, είναι αυτό ακριβώς: η ταινία του βοηθού του Χάνεκε. Έχει όλα τα αισθητικά γνωρίσματα που κουβαλά το σινεμά του μεγάλου Αυστριακού, και επικαλείται το ίδιο έρεισμα, ξεκινώντας από ένα δύσκολο θέμα: την παιδεραστία.

Ούτε ο πρώτος είναι βέβαια, ούτε ο τελευταίος που καταπιάνεται με δαύτη. Yπάρχει το Happiness του Τοντ Σόλονζ, το Mysterious Skin του Γκρεγκ Αράκι, το War Zone του Τιμ Ροθ - ακόμα και το Σκοτεινό Ποτάμι του Κλιντ Ίστγουντ ξεκινάει απ' αυτή. Συμπτωματικά, όλες οι ταινίες που προανέφερα είναι αριστουργήματα. Κάτι που δε συμβαίνει με το Michael. Όχι επειδή το ταλέντο του Σλάιζνερ δεν είναι ανάλογο του αφεντικού του (συγγνώμη, αλλά αν κάνεις καριέρα ως "βοηθός" κάποιου, τότε αυτός ο "κάποιος" τι σου είναι;) αλλά επειδή το Michael είναι μια εντυπωσιακά κούφια ταινία. Άδεια αλλά και κατ'επίφαση σημαίνουσα, αυτό το είδος των ταινιών που θεωρούν ότι όσο πιο πολύ "και καλά" ουδέτερες παραμένουν απέναντι σε οτιδήποτε πιο φρικτό φιλμογραφούν, αυτομάτως οι προθέσεις τους είναι "έντιμες" και "σοβαρές". Η οικονομική κρίση βλέπετε, επηρεάζει τους πάντες και τα πάντα: ακόμη και το αντίτιμο των Φεστιβαλικών ευσήμων έχει ακριβύνει επικίνδυνα.

Όταν όμως το κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας σου είναι ένας τύπος που φυλακίζει και γαμάει παιδιά, απαιτώ από εσένα να έχεις και κάτι να πεις. Κάτι. Οτιδήποτε. Κι αν δεν έχεις και κάτι ουσιαστικό να πεις, έστω στήσε ένα κάποιο δράμα. Το Michael είναι ολοκληρωτικά κενό οποιασδήποτε σημειολογικής παράθεσης, και επειδή παριστάνει το αντίθετο είναι φιλμαρισμένο αποστασιοποιημένα και παγερά - έτσι που να καταργεί το όποιο suspense. Μια τρύπα στο νερό δηλαδή. Και όλα τα άλλα περί "γενναιότητας" και άλλες τέτοιες μαλακίες που διαβάζω, είναι για γέλια: σιγά τη γενναιότητα που απαιτείται για να κάνει το Φεστιβαλικό κομμάτι του ένας εστέτ απατεώνας που φιλμάροντας έναν τύπο να αμολάει την πούτσα του απέναντι σ'ένα 10χρονο εξαργυρώνει τον εξίσου ενοχλητικό εστετισμό των άλλων.