Κάθε ζωντανός οργανισμός κουβαλά το δικό του αμυντικό σύστημα – η φύση έχει προβλέψει για τα πάντα. Και αναπόσπαστο κομμάτι αυτού του πλάνου, αποτελεί η χειμέρια νάρκη, η «φυσική ύπνωση» δηλαδή κατά την οποία ο μεταβολισμός των πλασμάτων που ζουν στα ψυχρότερα γεωγραφικά πλάτη επιβραδύνεται, ενώ η θερμοκρασία του σώματος τους διαγράφει μια αξιοσημείωτη πτώση. Σε αντίθετη περίπτωση, η επιβίωση τους δε θα ήταν εφικτή. Από τον τίτλο λοιπόν, πριν καν ο Νούρι Μπίλγκε Τζεϊλάν αναπτύξει τον συλλογισμό του, μας έχει προσφέρει ένα λειτουργικό κλειδί ανάγνωσης της νέας του ταινίας, η οποία επιθυμεί να υποβάλλει τον θεατή σε μια ανάλογη διαδικασία: Η μεγάλη διάρκεια της, μοναδικά ζυγισμένη (195 λεπτά, καμία αμετροέπεια!) συντελεί στη δημιουργία ενός ιδανικού περιβάλλοντος ως προς τα ζητήματα που τον απασχολούν. Αυτά δηλαδή της μοναξιάς, αλλά και της βαθιάς συνειδητοποίησης της.
Κεντρικός ήρωας, ο Αϊντίν (όνομα που, στα τούρκικα, μεταφράζεται σε «διανοούμενος»), πρώην ηθοποιός και διευθυντής ενός μικρού ξενοδοχείου σε μια ειδυλλιακή τοποθεσία της κεντρικής Ανατολίας. Μαζί του, δυο γυναίκες. Η νεαρή σύζυγος του (μια σχέση που καταρρέει) και η προσφάτως διαζευγμένη αδελφή του. Ο βαρύς χειμώνας μετατρέπει το ξενοδοχείο σε καταφύγιο – και ταυτόχρονα σε πεδίο μάχης, με μοναδικά όπλα, τις λέξεις. Και οι ήρωες, μοναχικές φιγούρες, εξαίσια φωτογραφημένες, συγκρούονται πότε για να κατανοήσουν αληθινά τον άλλο, και πότε για να προφυλαχτούν απ’ αυτόν. Παράλληλα, ο φιλμογράφος Νούρι Μπίλγκε Τζεϊλάν στήνει δράσεις και ιστορίες που συνθέτουν ένα, αφηγηματικά, πολυεπίπεδο δράμα: Η επικείμενη έξωση που στέλνει μια άπορη οικογένεια στο δρόμο. Οι συνεχιζόμενες «κοινωνικές» αφορμές που κρατούν τη σύζυγο του ήρωα, μακριά του. Η συνάντηση με έναν ιμάμη, εκ της οποίας προκύπτει ίσως ο πιο απολαυστικός διάλογος του φιλμ.
Την ίδια στιγμή, ανάσες Ταρκοσφκικής μοναξιάς προσφέρουν γνήσιες κινηματογραφικές «φλόγες» στο παγωμένο σύμπαν της Χειμέριας Νάρκης, που όσο προχωρά στο φινάλε της, τόσο οδηγεί, διά του δράματος, τον ήρωα της στον εκτροχιασμό. Και όταν αναφέρουμε τον Ταρκόφσκι δεν μιλάμε για "αισθητικές" και "στυλιστικές" επιλογές, αλλά για αγωνίες που μονάχα κάποιος που θα μπορούσε να συντονιστεί με τη Ρώσικη καρδιά μπορεί να καταγράψει. Γιατί μονάχα στο πυρήνα της μπορούν οι τραγωδίες να μεταμορφωθούν σε κωμωδίες, και να διατρέξουν ξανά την απόσταση προς τα πίσω (διόλου τυχαίες οι αναφορές στον Τσέχοφ). Γιατί το πρόβλημα του Αϊντίν είναι πως, και ο ίδιος, βρίσκεται σε χειμέρια νάρκη. Ένας διανοούμενος που παίζει εντέχνως με τις λέξεις, εμφωλευμένος σε σκέψεις κυκλικές, δήθεν προστατευμένος από τις αγωνίες που οφείλει να αντιμετωπίσει. Και ο Τζεϊλάν όχι μόνο δε διστάζει να φιλμάρει μια υπέρογκη σε διάρκεια ταινία, αλλά συνθέτει έτσι την δράση της τελευταίας πράξης ώστε να κάνει ακόμη και πλάκα μ’αυτήν: μετά από μια μεγάλη σεκάνς διαλόγου, ο Αϊντίν, απηυδισμένος θαρρείς από τον όγκο των λέξεων που έχει συσσωρευτεί, αδειάζει (κυριολεκτικά) τα σωθικά του. Καμία ερμηνεία του δε θα μπορέσει να ξεπεράσει αυτή την κορύφωση!
Γεννιόμαστε "άδειοι" από λέξεις, και το μυαλό μας βράζει. Μεγαλώνοντας, προσπαθούμε να βρούμε τις λέξεις που αντιστοιχούν στα ερεθίσματα μας. Μετά, γινόμαστε περιγραφικοί, τα συναισθήματα ξεπερνούν το λεξιλόγιο μας, κι εμείς φουσκώνουμε. Όταν όμως υπερχειλίζουμε από δαύτες, μπορούμε πλέον να τις κάνουμε ό,τι θέλουμε - και να κρυφτούμε καλά πίσω απ' αυτές επιθυμώντας μάταια να επιστρέψουμε πίσω στην γενετήσια κατάσταση, στην άγνοια, αμόλυντοι από τον σπαραγμό. Και για να τα πει όλα αυτά, ο Τζεϊλάν επιτυχγάνει το εξής ακατόρθωτο: Αφηγείται μια ιστορία για την υποκρισία της διαλεκτικής, την οποία όμως αναπτύσσει… διαλεκτικά. Όσο παράδοξο κι αν ακούγεται, δε θα μπορούσε να κάνει αλλιώς. Και το σοκ που προκαλείται, σε οδηγεί σε μια σπάνιας μορφής κάθαρση, μα και τον ήρωα μας στην έγερση, το βίαιο ξύπνημα που ακολουθεί την ταπείνωση του. Στο τέλος, οι λέξεις δε θα σε σώσουν. Μονάχα ό,τι μπορεί να εκφραστεί μέσα από τη σιωπή. Πίσω από τα μάτια βλέπετε, δεν κρύφτηκε ποτέ κανείς.
